Bilim insanları, doğada yok olması neredeyse mümkün olmayan zararlı “sonsuz kimyasalları” güneş ışığıyla aktive olan bir maddeye maruz bırakarak parçalamak için yeni bir yöntem geliştirdi.
Perfloroalkil ve polifloroalkil maddeler ( PFAS ), pişirme kapları, kozmetikler, diş ipi ve su geçirmez giysiler dahil olmak üzere birçok ev ürününde bulunan kimyasallar. Bunlar aynı zamanda insan sağlığı için de zararlı. Ancak buna rağmen yemek kaplarında, içecek kutularında ve tene temas eden kıyafetlerde kullanımına devam ediliyor.
Öte yandan bu kimyasalların parçalanması binlerce yıl sürüyor ve bu da çevrede ve vücudumuzda birikmelerine neden oluyor.
PFAS’lar 1940’lardan beri kullanılıyor. Başlangıçta yapışmaz özellikleri nedeniyle değerliydiler, ancak şimdi otoimmün hastalık risklerinin artması, gelişimsel bozukluklar, doğurganlığın azalması ve insanlarda kanser gibi bir dizi sağlık sorunuyla ilişkilendiriliyorlar.
Bu durum, bazı PFAS’ların yasaklanmasına yol açtı. Ancak yaklaşık 15.000 türü üretildiği için, Dünya nüfusunun neredeyse tümü bu zehirli maddelere maruz kalmak zorunda kalıyor. Elbette, Amazon’da bir kabile içinde, dünyadan izole yaşıyorsanız, güvende olabilirsiniz.
Avustralya’daki Adelaide Üniversitesi’ndeki bilim insanları ise, PFAS’ın bozunması için karbon ve fiber arasındaki bağı bozan yeni bir yöntem geliştirdiler.
Bu yöntem temiz su kaynakları için bir umut mu?
Araştırmacılar, malzemeyi perflorooktan sülfonat (PFOS) adı verilen yaygın bir PFAS ile karıştırdıktan sonra, fotokatalistin bağdaki flor atomlarına saldıran serbest radikaller üretmek için ışığı nasıl emdiğini izlediler. Böylece güneş ışığı altında bu zararlı maddeyi çözmek mümkün oluyor.
Optimize edilmiş koşullar altında bu, PFOS moleküllerinin yaklaşık %99’unun “tamamen parçalanmasına” yol açıyor. Bilim insanları şimdi özellikle sularda biriken bu zehirli maddeyi çözerek yok etmek için bu yöntemin uygulanabilir bir formunu geliştirmeye çalışıyorlar.
